مروری بر ۱۰ سال فعالیت مجمع قرآنیان اراک/ انتقال مفاهیم قرآنی با زبان هنر و رسانه به نسل جوان
به گزارش روابط عمومی جهاددانشگاهی استان مرکزی؛ ۱۰ سال پیش مجمع قرآنیان شهرستان اراک به عنوان یک سازمان مردم‌نهاد، با توجه به ظرفیت‌های متعدد قرآنی استان مرکزی برای هم‌افزایی و همدلی بیشتر جامعه قرآنی این استان و با رویکرد کمک به رفع دغدغه‌ها و مشکلات این جامعه، به همت تنی چند از فعالان قرآنی استان تشکیل شد.
مؤسسان و اداره‌کنندگان این مجمع در طول ۱۰ سالی که از حیات مجمع می‌گذرد، تلاش کردند اهدافی را که در ابتدا برای تشکیل چنین تشکلی تدوین کرده بودند، جامه عمل بپوشانند.
خبرگزاری ایکنای استان مرکزی در نشست با جمعی از اعضای شورای مرکزی و هیئت مؤسس این مجمع، اهداف و عملکرد این ۱۰ سال پرفراز و نشیب را مرور کرده و چالش‌های موجود در حوزه فعالیت‌های قرآنی و مطالبات جامعه قرآنی شهرستان اراک از مسئولان و ایکنا را، از اعضای مجمع جویا شده است که دومین شماره آن از نظر می‌گذرد.
سهم فعالان قرآنی از قاب تصویر استان بسیار کم است
علیرضا احمدی، عضو مجمع قرآنیان اراک در این نشست با تأکید بر اینکه ظرفیت‌های قابل توجه قرآنی استان مرکزی در سطح کلان چندان شناخته شده نیست، اظهار کرد: یکی از معضلات موجود این است که سهم فعالان قرآنی از قاب تصویر استان بسیار کم است و خبرگزاری ایکنا می‌تواند در توسعه این سهم و شناخته شدن ظرفیت‌های موجود قرآنی استان در سطح استان و کشور، نقش‌آفرینی مؤثری داشته باشد.
وی با اشاره به مسائل اعتباری و مالی، کوچک‌تر شدن بودجه های قرآنی را یکی از معضلات پیش روی فعالیت در این عرصه دانست و افزود: فعالیت‌های قرآنی سرفصل‌های متعددی دارند ولی بودجه‌های موجود پاسخگو نیستند.
این قاری ممتاز قرآن کریم با تأکید بر اینکه مباحث متعددی در حوزه قرآنی استان وجود دارد که جای کالبدشکافی بسیار دارند، گفت: با برگزاری نشست‌های تخصصی می‌توان به این مباحث پرداخت و همچنین به کمک ایکنا می‌توان ظرفیت دانش قرآنی موجود در استان را به کشور معرفی کرد.
ارگان‌ها و سازمان‌های استان دغدغه فعالیت قرآنی ندارند
محمدباقر نشیبا، عضو هیئت مؤسس مجمع قرآنیان اراک نیز در این نشست از حس ناامیدی که در حوزه فعالیت‌های قرآنی احساس می‌کند، سخن گفت و افزود: ارگان‌ها و سازمان‌های استان دغدغه فعالیت قرآنی ندارند، اگر هم دارند به جایی نمی‌رسد، به‌طور نمونه یکی از ارگان‌ها طی چند سال تعدادی از اساتید قرآن را دعوت می‌کرد و با این محور که در حوزه قرآن استان چه کنیم جلسه بحث و بررسی می‌گذاشت، ولی به یکباره، مدیرکل تغییر کرد و این جلسات هم به جایی نرسید.
وی با اشاره به ضرورت تشویق و افزایش انگیزه نوجوانان و جوانانی که در رشته‌های مختلف قرآنی ورود پیدا کرده و تلاش می‌کنند، افزود: اهدای جوایز به این قشر، در ماندگاری و تقویت انگیزه آنان نسبت به ادامه فعالیت‌های قرآنی بسیار مؤثر است، اما در بحث جوایز هم شرایط خوب نیست.
نشیبا اظهار کرد: در گذشته، جوایز رویدادهای قرآنی بسیار قابل توجه و مشوق بچه‌ها برای ادامه راه بود، ولی در حال حاضر به جهت نبود بودجه و اعتبار، به هیچ وجه امکان تشویق قشر نوجوان که از عوامل جذب آنها به این عرصه است وجود ندارد، به‌ویژه اینکه فضای مجازی آنان را به سمت خود می‌کشد و اساتید قرآنی هم که تنها بر پایه عشق و علاقه به فعالیت در این عرصه ادامه فعالیت می‌دهند، امکان تأمین جوایز را، هرچند کوچک، ندارند.
انتقال مفاهیم قرآنی با زبان هنر و رسانه به نسل جوان
محمدکاظم ربیعی، دیگر عضو مجمع قرآنیان اراک و مسئول گروه تواشیح علی بن ابیطالب(ع) مجمع قرآنیان اراک نیز در این نشست، زبان امروز را زبان هنر و رسانه دانست و گفت: مجمع قرآنیان تلاش می‌کند از همین زبان برای جذب مردم به قرآن استفاده کند و یکی از مصادیق این تلاش‌ها تشکیل گروه تواشیح علی بن ابیطالب(ع) است.
وی با بیان اینکه هدفی که دنبال می‌کنیم، انتقال مفاهیم قرآنی با زبان هنر و رسانه به نسل جوان است، اظهار کرد: تلاش می‌کنیم این نسل را که عمدتاً درگیر فضای مجازی و رسانه هستند، با زبان خودشان جذب کنیم. در این راستا با همت شورای مرکزی و اعضای مجمع، کمیته فنی هفت نفره‌ای متشکل از اساتید تشکیل شد و با نظر آنها، ۴۰ نفر از اعضای قاری و حافظ مجمع به‌عنوان اعضای گروه تواشیح انتخاب شدند که نسل‌های مختلف از دهه ۳۰ تا ۸۰ را شامل می‌شوند.
ربیعی با اشاره به برنامه‌ریزی انجام شده برای توسعه این گروه افزود: گروه تواشیح علی بن ابیطالب(ع) یکی از بزرگترین گروه‌های تواشیح کشور است و در جریان راه‌اندازی آن اتفاقات خوبی رقم خورده است. به‌طور نمونه در حوزه پشتیبانی این کار، تهیه لباس این گروه، یک چالش بود و تلاش‌های زیادی در راستای تأمین لباس صورت گرفت و در نهایت با همت مجمع، کار به انجام رسید.
وی اظهار کرد: ساخت تواشیح اسماء‌الحسنی کار فاخری بود که به صورت صوتی و تصویری از رسانه استان پخش شد. اقدام دیگر، ساخت تواشیح اختصاصی با عنوان «قرآن کریم، کتاب وحدت و مقاومت» بود که امسال در اولین آیین اهدای نشان کربلای کاظم ساروقی رونمایی شد.
ربیعی همچنین با بیان اینکه امسال پیگیر ساخت آثار صوتی و تصویری جدید و انجام اقدامات شاخص در سطح ملی و بین‌المللی نیز هستیم، تأکید کرد: این گروه با وحدت و همدلی که دارد می‌تواند در سطح ملی و بین‌المللی بدرخشد و مسئولان استان باید این مهم را بپذیرند که اگر قرار است اتفاق مهمی با شاخص‌های کشوری در استان رقم بخورد، باید از ظرفیت این گروه استفاده شود و در این رابطه جهت همکاری با سازمان‌ها و نهادهای مختلف اعلام آمادگی می‌کنیم.
برخی قهرمانان قرآنی استان مرکزی بیکار هستند
علی عظیمی‌زاده، دیگر عضو شورای مرکزی مجمع قرآنیان اراک نیز در این نشست یکی از مهمترین انگیزه‌های شکل‌گیری این مجمع را نبود تشکلی برای پیگیری مطالبات صنفی فعالان قرآنی برشمرد و گفت: در این مجمع تلاش می‌شود تا هر جا که ممکن است مطالبات جامعه قرآنی، چه مطالبات شخص و چه مطالبات صنفی، پیگیری شود.
وی اظهار کرد: در جامعه قرآنی این شهرستان کسانی را داریم که تمام زندگی‌شان را برای فعالیت قرآنی گذاشته‌اند، اما در زندگی شخصی خود با مشکلات متعددی دست و پنجه نرم می‌کنند و گرفتاری‌های زیادی دارند. نگاهی که متأسفانه در کشور به قهرمانان قرآنی وجود دارد، به هیچ وجه نگاه درخور توجهی نیست و یک ده‌هزارم نگاهی که به قهرمانان ورزشی می‌شود، به قهرمانان قرآنی نمی‌شود. کسی که در میادین ورزشی مقام می‌آورد امتیازات متعددی را در عرصه‌های مختلف کسب می‌کند ولی کسی که در حوزه قرآنی مقام می‌آورد هیچ توجهی دریافت نمی‌کند. برخی فعالان قرآنی استان که دارای سوابق افتخارآمیزی در حوزه قرآنی هستند، بیکارند و رفع این معضل می‌تواند یک مطالبه اصلی از مسئولان باشد.
وی که مدیر صندوق قرض‌الحسنه مجمع نیز است با اشاره به اینکه مجمع قرآنیان هیچ‌گونه منبع اعتباری ندارد و هر چه در ۱۰ سال اخیر انجام شده متکی بر مشارکت اعضا و کمک‌های مردمی بوده است، گفت: قطعاً برای اینکه برنامه‌های بهتر و اثرگذارتری داشته باشیم ضروری است که دستگاه‌هایی که مدعی فعالیت‌های قرآنی هستند، مجمع قرآنیان را حمایت کنند.
عظیمی‌زاده اظهار کرد: مجمع قرآنیان مکان مستقل و مشخصی برای فعالیت ندارد و هر چند سال یک‌بار مجبور به جابجایی هستیم و این مشکلی است که صرفاً با یک هماهنگی بین بخشی و اراده جدی مقامات استان می‌تواند رفع شود.
تعدد متولیان؛ چالش فعالیت‌های قرآنی
وی تعدد متولیان در حوزه قرآن را از دیگر چالش‌های موجود در حوزه قرآنی اراک و البته کشور دانست و گفت: سازمان‌ها و نهادهای متعددی برای خودشان شرح وظایف قرآنی تعریف کرده‌اند، ولی متأسفانه نگاه کارشناسی در برنامه‌هایشان نیست و متولی برنامه‌های قرآنی در این سازمان‌ها، کوچکترین آشنایی با برنامه‌های قرآنی ندارد، بنابراین آنچه در نهایت اجرا می‌شود بسیار ضعیف و بی‌محتواست و نگاه کارشناسی مجمع در این عرصه نادیده گرفته می‌شود و مسئولان از این ظرفیت غافل هستند. این دستگاه‌ها اگر واقعاً می‌خواهند برنامه‌های بامحتوا و باکیفیت در حوزه قرآنی اجرا کنند از نگاه کارشناسی مجمع بهره بگیرند، چراکه فنی‌ترین، متخصص‌ترین و با تجربه‌ترین کارشناسان قرآنی در این مجمع گردهم آمده‌اند.
توسعه فعالیت‌های قرآنی؛ راهکار کاهش آسیب‌های اجتماعی
وی با بیان اینکه امروزه متأسفانه مسئولان استان با دغدغه کاهش آسیب های اجتماعی مواجه هستند و استان مرکزی در این حوزه وضعیت خوبی ندارد، گفت: مدام این سؤال پرسیده می‌شود که چه کنیم تا این آسیب‌ها کم شوند. پاسخ اینجاست که پیشگیری بهتر از درمان است و مهمترین و راهبردی‌ترین اقدام برای کاهش این آسیب‌ها در جامعه، توسعه، ترویج و تقویت فعالیت‌های قرآنی است. اگر جوان و نوجوان به سمت این برنامه‌ها سوق پیدا کند، از آسیب‌ها فاصله می‌گیرد، چراکه این آسیب‌ها با رویکردهای قرآنی فاصله دارند و کسی که وارد عرصه قرآن شود به سمتی که در نهایت او را دچار آسیب کند، گرایش پیدا نمی‌کند.
عظیمی‌زاده اظهار کرد: متأسفانه امروزه هیچ کمکی به تقویت باورهای دینی و مذهبی مردم نمی‌شود و در نتیجه آسیب‌های اجتماعی چندین برابر اضافه می‌شود و در آن سو مسئولان به‌دنبال راهکار مقابله‌ای برای کاهش این آسیب‌ها هستند، در صورتی اگر یک‌هزارم بودجه‌هایی که برای رفع این معضلات صرف می‌شود در بخش ترویج قرآن هزینه شود به‌صورت طبیعی و تصاعدی، نتیجه برعکس حاصل خواهد شد ولی متأسفانه باور و اعتقادی به تأثیرگذاری این ظرفیت مهم بر رفع این مشکل، در مسئولان وجود ندارد.
وی با تأکید بر اینکه باید تغییر رویکرد اتفاق بیفتد و باورها تغییر کند و مجمع می‌تواند در این زمینه کمک کند چون ظرفیت کارشناسی دارد، افزود: ما در همه حوزه‌های فعالیت‌های قرآنی بهترین کارشناسان را داریم که برخی از آنها در حوزه‌های قرائت، روخوانی و روانخوانی، تدبر، تفسیر، ترجمه و بحث‌های فنی قرآن، صاحب کرسی و صاحب نظریه هستند. بدنه کارشناسی مجمع واقعاً قوی است و باید به‌کار گرفته و تقویت شود.
یک‌سوم اعضای مجمع را بانوان تشکیل می‌دهند
مرتضی سعیدی، دیگر عضو مجمع قرآنیان اراک نیز با بیان اینکه یک سوم از مجموع ۲۶۱ نفر اعضای مجمع که ثبت‌نام انجام داده و فرم عضویت پر کرده‌اند را بانوان تشکیل می‌دهند، افزود: حدود ۲۰۰ نفر از این افراد، فعال هستند و مابقی کمتر فعالیت می‌کنند و در محفلی که هر ماهه توسط مجمع برگزار می‌شود به‌صورت میانگین ۱۵۰ نفر از اعضا حضور پیدا می‌کنند.
وی با اشاره به راه‌اندازی پویش نذورات توسط مجمع گفت: رویکرد ما این بود که خودمان به تأمین هزینه‌ها کمک کنیم و فعالیت‌ها با هزینه‌کرد خودمان اجرایی شود و اینگونه نباشد که برای اجرای برنامه‌ها منتظر کمک ادارات یا سازمان‌های مختلف باشیم، به همین دلیل این پویش را راه‌اندازی کردیم و اول ماه هر کس هر چقدر می‌خواهد، کمک می‌کند. در حال حاضر هر ماه حدود سه میلیون تومان توسط اعضا به مجمع کمک می‌شود که برای برنامه‌های مجمع هزینه می‌شود، البته این به جز هزینه‌های پذیرایی است که آن هم با مشارکت اعضا تأمین می‌شود.
برگزاری دومین جام حافظان نیازمند اعتبار و همراهی متولیان قرآنی
وی با اشاره به راه‌اندازی کارگروه حفظ قرآن در این مجمع گفت: این کارگروه چند سال پیش راه‌اندازی شد و قوی‌ترین اقدام این کارگروه برگزاری جام حافظان بود که در اولین دوره آن حدود ۲۰۰ حافظ به‌صورت تیمی شرکت کردند ولی بعد از این رویداد فعالیت چشمگیری در حوزه حفظ نداشته‌ایم.
سعیدی بیان کرد: تلاش کردیم جام حافظان دو را برگزار کنیم و با توجه به اینکه برگزاری این جام بودجه زیادی نیاز دارد و برای اجرای آن به کمک ارگان‌ها و سازمان‌ها نیاز است تا این لحظه نتوانسته‌ایم این رویداد را برگزار کنیم ولی امید است که امسال بتوانیم این جام را برگزار کنیم و فعالیتی تخصصی برای حافظان شکل بگیرد.
ظرفیت کارشناسی مجمع نادیده گرفته شده است
حمیدرضا معصومی‌پویا، عضو شورای مرکزی و مسئول محافل ماهیانه مجمع قرآنیان اراک نیز در این جلسه بر نادیده گرفته شدن ظرفیت کارشناسی مجمع توسط مسئولان و متولیان قرآنی و فرهنگی استان تأکید کرد و افزود: ایکنا می‌تواند در این زمینه بسیار کمک‌کننده باشد و این ظرفیت‌ها را به متولیان فرهنگی استان معرفی کند.
وی اظهار کرد: اگر دستگاه‌های اجرایی می‌خواهند بودجه‌ای را در عرصه قرآنی هزینه کنند، آن‌را در قالب تعامل با مجمع و در مسیر استفاده از ظرفیت‌های آن صرف کنند تا هم کار کیفی انجام شود و هم بودجه هدر نرفته و در مسیر درست و مؤثر هدایت شود.
معصومی‌پویا بیان کرد: تمام فعالیت‌های مجمع به حوزه درون‌سازمانی منحصر نبوده و فعالیت برون‌سازمانی هم انجام شده که شامل برگزاری حدود چهار جلسه محفل با حضور عموم مردم بوده که با استقبال بسیار خوبی هم روبرو شده است.
از نسل جدید جا مانده‌ایم
علی شیخی مهرآبادی، عضو هیئت موسس و رئیس دوره چهارم مجمع قرآنیان اراک نیز با بیان اینکه ما به‌عنوان مجموعه‌ای که کار قرآنی و فرهنگی انجام می‌دهد از نسل جدید عقب مانده‌ایم، گفت: اقدامات فرهنگی همچنان به روش‌های سنتی انجام می‌شود و به مقتضیات سنی و علائق و سلایق نسل جدید توجه نکرده‌ایم و این نقص است. نسل جدید از سوی مسئولان فرهنگی به‌ویژه آموزش و پرورش رها شده و به نوعی بدون هدف و بدون فراگیری آموزش‌های اجتماعی جلو می‌روند. ما ذائقه این بچه‌ها را نمی‌شناسیم و به همین دلیل با اقبالی از سوی آنها برای حضور در محافل یا مؤسسات قرآن یا فراگیری آموزه‌های قرآنی مواجه نیستیم.
وی یکی از دلایل بروز این شرایط را نبود بودجه مطلوب قرآنی دانست و گفت: دلیل دوم این است که برنامه‌های ما از نیازهای آنها عقب است. فضای مجازی کار خودش را کرده و تأثیر ضد فرهنگی محتواهای فضای مجازی در جامعه، کار ما را بسیار سخت‌تر کرده است و در این شرایط، هر چقدر که برنامه داشته باشیم، اگر به روز نشده باشد تأثیری ندارد و با اقبال چندانی هم مواجه نمی‌شود. باید به فکر به‌روزرسانی برنامه‌ها و جذب حداکثری افراد باشیم.
شیخی مهرآبادی افزود: به‌طور نمونه عموماً کسانی که علاقه‌مند به حوزه قرآنی هستند یا در خانواده‌های قرآنی رشد کرده‌اند در برنامه محفل حضور پیدا می‌کنند ولی برای کسانی که از این محدوده خارج هستند کار چندان جدی نکرده‌ایم. از همه بدتر اینکه مسئولان ما آن‌قدر که دغدغه ورزشکاران و مسابقات ورزشی را دارند، دغدغه قرآنی ندارد.
مسئولان شعار می‌دهند، اما از اقدام مؤثر خبری نیست
وی با ذکر مثالی از بدقولی مسئولان در حوزه تقدیر و تجلیل قهرمانان قرآنی از جمله بدقولی استاندار سابق و معاونش درخصوص تجلیل از دخترش که به‌عنوان یکی از قهرمانان قرآنی استان، در مسابقات بین‌المللی رتبه اول را کسب کرده بود، گفت: ما از مسئولان شغل یا چیز خاص دیگری طلب نکرده بودیم، آنچه به‌عنوان یک دغدغه در این حوزه مطرح است، توجه به الزامات تربیت افرادی مشابه این جوان است. بی‌توجهی به این جوانان و نادیده گرفتن دستاوردهایشان باعث سرخوردگی آنها می‌شود و انگیزه‌ای برای ادامه کار و تربیت شاگردانی در سطح خودشان نخواهند داشت. اینگونه رفتارهای مسئولان نشان می‌دهد که ادعا و شعار و آمار زیاد است اما از اقدام موثر خبری نیست و انسجام در این حوزه وجود ندارد.
وی اقدام بزرگی که مجمع انجام داده را ایجاد انسجام و هماهنگی بین فعالان قرآنی برشمرد و گفت: اگر تعدادی برنامه خوب داشته باشیم می‌توانیم مسیر را باز کنیم و به مقاصد مورد‌نظر برسیم.
تلاوت، محور اصلی برنامه‌های قرآنی باشد
حبیب‌الله صابری‌نسب، عضو هیئت مؤسس مجمع قرآنیان اراک نیز با بیان اینکه فعالان قرآنی حاضر در این جلسه کوله‌باری از تجربه هستند و تمام مواردی که مطرح می‌کنند درست است، ظهار کرد: متأسفانه این مشکلات در همه جای کشور وجود دارد ولی اندازه‌های آنها متفاوت است و اساتید قرآنی نیز همواره این مسائل به امید رفع‌شان مطرح می‌کنند. این چالش‌ها تمام‌شدنی نیستند، پول و امکانات و توجه نیست و شاید بعضی هم دوست دارند کمک کنند ولی در نهایت، خبری نیست.
وی با تأکید بر اینکه در شرایط موجود باید ببینیم در این وادی وسیع، چه کارهای دیگری غیر از آنچه تاکنون انجام شده می‌توانیم انجام دهیم، اظهار کرد: با توجه به اینکه تعطیلات تابستان نزدیک است باید برای پرکردن ساعات اوقات فراغت دانش‌آموزان فکری کرد.
صابری‌نسب گفت: در برنامه‌ریزی‌هایی که انجام می‌شود، تلاوت باید محور اصلی باشد و برنامه‌های مختلف فرهنگی و قرآنی از جمله مفاهیم، قصه، تواشیح، حفظ و... با همین محور برای سنین مختلف برنامه‌ریزی و اجرا شود و ایکنا نیز در حوزه‌های اطلاع‌رسانی این اقدامات و برنامه‌ها کمک کند.
نظر شما :