دکتر شریعتی، اندیشمندی که از نو باید شناخت
به گزارش روابط عمومی جهاددانشگاهی استان مرکزی؛ علی شریعتی جامعه‌شناس، تاریخ‌شناس و پژوهشگر دینی از مبارزان و فعالان مذهبی و سیاسی و از نظریه‌پردازان انقلاب اسلامی ایران بود که روز بیست و نهم خرداد ماه با عنوان روز بزرگداشت این شخصیت تاثیرگذار در تقویم نامگذاری شده است.
شریعتی معلم انقلاب اسلامی، تاثیر بسزای در جنبش فکری و اجتماعی مسلمانان در سراسر جهان دارد. در این نوشتار به طور مختصر به ارائه برخی از ابعاد اندیشه‌های فکری دکتر شریعتی به مثابه مهمترین تئوریسین جریان روشنفکری دینی جهان اسلام می‌پردازیم.
رویکرد جامعه‌شناسی به اسلام
دکتر شریعتی تاثیر عمیقی در جنبش نواندیشی دینی در سطح جهان اسلام داشت و دارد. کتاب هایش به تمام زبان های مهم جهان اسلام نظیر عربی، ترکی و اردو ترجمه شد و الهام بخش جنبش بیداری اسلامی در ایران، مصر، فلسطین، تونس، پاکستان، افغانستان و ترکیه شد.
دکتر شریعتی به عنوان یک متفکر مسلمان با رویکرد جامعه شناسی، رویکردی نقادانه نسبت به برخی از باورهای مذهبی داشت. او به طور خاص، تشیع صفوی را مظهر سنت مسخ شده می‌داند و آن را توام با اسارت‌پذیری، خرافه، و جبرگرایی معرفی می‌کرد.
شریعتی معتقد بود که راه پیشرفت و ترقی ملت‌های شرقی، متفاوت از راهی است که غرب پیموده است. تعالیم او در تقابل اساس با ریشه‌های حکومت سلطنتی استبداد و استعمار است. او مفاهیم کلیدی اسلامی نظیر تقیه، انتظار، امر به معروف و نهی از منکر، ذکر، امت و امامت را با رویکرد جامعه شناسی تحلیلی عصری نمود که اسباب بیداری و جنبش فکری و اجتماعی مسلمانان شد. همت اصلی شریعتی عصری کردن تئوریک مفاهیم اجتماعی اسلام با رویکرد و ادبیات جدید برای بر پایی جامعه توحیدی مبتنی بر قسط، آزادی و معنویت بود.
او اسلام را تنها راه نجات و سعادت دنیوی و اخروی می‌دانست و راه‌های سوسیالیسم، کاپیتالیسم و لیبرالیسم را بیراهه می‌دانست. او همه بهترین‌ها و سمبل‌های آرمانی را در مکتب اهل بیت(ع) می‌دانست. آنها سمبل اعلای ایمان، آگاهی، مسئولیت، رهبری راستین، عرفان، حکمت، جهاد وشهادت هستند و ارزشها و راه آنها برای همه عصرها و نسل ها بهترین مانبفست فکری، عملی و مبارزاتی است.
ایدئولوژی اسلامی
دکتر شریعتی تلاش کرد تا اسلام را به صورت یک ایدئولوژی جامع و انقلابی معرفی کرده و برتری های آن نسبت به ایدئولوژی‌های مدرن غربی نظیر مارکسیسم و لیبرالیسم نشان دهد. به عقیده وی در کتاب اسلام شناسی کلمه"ملت" در قرآن کریم به معنای ایدئولوژی است در نظر وی اسلام به مثابه یک ایدئولوژی تام و تمام بود و همه حوزه‌های زندگی اجتماعی و شیوه‌های زیستی و روابط اجتماعی و بویژه سیاست را در برمی‌گیرد.
شریعتی، متفکری که پایان ندارد
دکتر علی شریعتی، متفکر مسلمان معاصر، بدون شک یکی از تاثیرگذار ترین شخصیت های فکری و اجتماعی در دهه ۴۰ و ۵۰ خورشیدی بوده است. آراء وی نه تنها بر سیر تفکر دینی بلکه بر حرکت های اجتماعی - سیاسی مردم ایران در دوران قبل از انقلاب تاثیرات بزرگی به جای گذاشته است. اغراق نخواهد بود اگر ادعا کنیم جهشِ جریان نواندیشی دینی از یک سو و حرکت انقلاب اسلامی در میان دانشگاهیان و حتی بخشی از حوزویان از سوی دیگر، وامدار مبانی فکری است که او بر جای گذاشت.
نظر شما :